CONSPECTUS LATINUS
Praefatium Fitxes de teoria gramatical Graelles de morfologia Llengua, cultura, civilització Exercicis i textos Miscel·lània
Morfologia nominal
Primera i segona declinacions Tercera declinació Quarta i cinquena declinacions Particularitats de les declinacions Adjectius Numerals Pronoms Formació de comparatius i superlatius Comparatius i superlatius irregulars:llatí-grec-anglès Els indefinits Formació dels adverbis Preposicions Participis i infinitius Connectors de coordinació
Morfologia verbal
Verbs. Quadre sinòptic Conjugació regular activa Conjugació regular passiva Principals verbs deponents
ADJECTIU POSITIU

ELS ADJECTIUS

Forma i funció de l'adjectiu

Pel que fa a la forma, l'adjectiu positiu  es declina com un substantiu, no té paradigmes propis. En llatí, els adjectius tenen tres gèneres:

Gènere masculí: Homo bonus "home bo".

Gènere femení: Mulier bona "dona bona".

Gènere neutre: Alimentum bonum "aliment bo" (Recorda que aquest gènere expressa històricament una cosa inanimada o abstracta).

L'adjectiu sol estar dins l'òrbita d'un sustantiu, però també pot sustantivar-se.(vid. oració, sustantivació d'adjectius).

Homo elegans uenit, l'home elegant arriba" (Complement del nom).

Elegans uenit, l'elegant arriba (Adjectiu substantivitzat).

Quant a la classificació, als vocabularis o als diccionaris,trobarem tres tipus d'enunciats per als adjectius:

Adjectius de tres terminacions:

Bonus, bona, bonum; pulcher, pulchra, pulchrum; acer, acris, acre.

Adjectius de dues terminacions:

Fortis, forte.

Adjectius d'una terminació:

Frequens, frequentis; felix, felicis.

 

1.Adjectius de tres terminacions

Fixa't en aquest adjectiu i observa que fa servir la segona declinació per al masculí, la primera declinació per al femení i la segona declinació per al neutre:

 

singular

plural

m.

f.

n.

m.

f.

n.

N.
V.
Ac.
G.
D.
Ab.

bonus
bone
bonum
boni
bono
bono

bona
bona
bonam
bonae
bonae
bona

bonum
bonum
bonum
boni
bono
bono

boni
boni
bonos
bonorum
bonis
bonis

bonae
bonae
bonas
bonarum
bonis
bonis

bona
bona
bona
bonorum
bonis
bonis

Com que els substantius de la segona declinació tenen algunes variacions provocades per la fonètica (puer, pueri "l'al.lot" i ager, agri "el camp"), als adjectius també els passa el mateix:

 

singular

plural

m.

f.

n.

m.

f.

n.

N.
V.
Ac.
G.
D.
Ab.

pulcher
pulcher
pulchrum
pulchri
pulchro
pulchro

pulchra
pulchra
pulchram
pulchrae
pulchrae
pulchra

pulchrum
pulchrum
pulchrum
pulchri
pulchro
pulchro

pulchri
pulchri
pulchros
pulchrorum
pulchris
pulchris

pulchrae
pulchrae
pulchras
pulchrarum
pulchris
pulchris

pulchra
pulchra
pulchra
pulchrorum
pulchris
pulchris

Si fem servir la tercera declinació vocàlica, tindrem un adjectiu com el següent (on el masculí es declina com imber, imbris, el femení  com  navis, navis i el neutre com mare, maris); es tracta, tanmateix, d’un model molt residual:

 

singular

plural

m.

f.

n.

m.

f.

n.

N.
V.
Ac.
G.
D.
Ab.

acer
acer
acrem
acris
acri
acri

acris
acris
acrem
acris
acri
acri

acre
acre
acre
acris
acri
acri

acres
acres
acres
acrium
acribus
acribus

acres
acres
acres
acrium
acribus
acribus

acria
acria
acria
acrium
acribus
acribus

 

2. Adjectius de dues terminacions

S'anomenen així perquè tenen una forma masculina-femenina i una forma neutra. Fan servir la tercera declinació vocàlica per als tres gèneres (el masculí i el femení es declinen com piscis, piscis o nauis, nauis, mentre que el neutre es declina com mare, maris), atenció, però, a l'ablatiu singular en -i:

 

singular

plural

m-f.

n.

m-f.

n.

N
V
Ac.
Gn.
Dt.
Ab.

fortis
fortis
fortem
fortis
forti
forti

forte
forte
forte
fortis
forti
forti

fortes
fortes
fortes
fortium
fortibus
fortibus

fortia
fortia
fortia
fortium
fortibus
fortibus

 

3. Adjectius d'una terminació

En realitat, es tracta d'adjectius de dues terminacions. Ocorre, però, que el Nominatiu singular ha esdevingut el mateix per als tres gèneres. Així idò, ens veiem obligats a incloure el Genitiu singular com a segona arrel de l'enunciat per tal d'identificar-los:

 

singular

plural

m-f.

n.

m-f.

n.

N
V
Ac.
Gn.
Dt.
Ab.

felix
felix
felicem
felicis
felici
felici

felix
felix
felix
felicis
felici
felici

felices
felices
felices
felicium
felicibus
felicibus

felicia
felicia
felicia
felicium
felicibus
felicibus


 

singular

plural

m-f.

n.

m-f.

n.

N.
V.
Ac.
Gn.
Dt.
Ab.

frequens
frequens
frequentem
frequentis
frequenti
frequenti

frequens
frequens
frequens
frequentis
frequenti
frequenti

frequentes
frequentes
frequentes
frequentium
frequentibus
frequentibus

frequentia
frequentia
frequentia
frequentium
frequentibus
frequentibus