C. IVLI CAESARIS COMMENTARIORVM DE BELLO CIVILI LIBER SECVNDVS
1.
Dum
haec in Hispania geruntur, C. Trebonius legatus, qui ad oppugnationem Massiliae
relictus erat, duabus ex partibus aggerrem, vineas turresque ad oppidum agere
instituit.. Ad ea perficienda
opera C. Trebonius magnam iumentorum atque hominum multitudinem ex omni
provincia vocat; vimina materiamque comportari iubet. Quibus comparatis
rebus aggerem in altitudinem pedum LXXX exstruit.
-------------------
Dum haec...,
haec = hoc = açò,
aquestes coses. Nom. neutre.pl., per tant, el verb (geruntur) en
plural, en passiva.
Ad ea
perficienda opera, construcció de gerundiu de finalitat, que es podria expressar
d’altres maneres:
Gerundi_________________________________________________
Ut+subj.________________________________________________
2.
Interim
L Nasidius, a Cn. Pompeio cum classe navium XVI, in quibus paucae erant
aeratae, L. Domitio Massiliensibusque subsidio missus, freto Siciliae
imprudente atque inopinante Curione pervehitur appulsisque Messanam navibus
atque inde propter repentinum terrorem principum ac senatus fuga facta navem ex
navalibus eorum deducit.
----------------------------------
En el text hi ha un
doble datiu,Recorda: relinquit duas cohortes praesidio civitati
= deixa dues cohorts com a protecció de la ciutat.
Freto, en ablatiu: recorda que
els locus qua (per on, a través de,...) pot anar en ablat. O per+acus.
3.
Hac adiuncta ad reliquas naves
cursum Massiliam versus perficit praemissaque clam navicula Domitium
Massiliensesque de suo adventu certiores facit eosque magnopere hortatur ut
rursus cum Bruti classe additis suis auxiliis confligant.
------------------------------
Facere aliquem
certiorem de...informar
algú de...
Hortatur ut...Completiva amb conjunció.
4.
Adventus
enim L. Nasidii summa spe et voluntate civitatem compleverat. Nacti idoneum
ventum ex portu exeunt et Tauroenta, quod est castellum Massilensium, ad
Nasidium perveniunt ibique naves expediunt rursusque se ad confligendum animo confirmant
et consilia communicant. Dextra
pars attribuitur Massiliensibus, sinistra Nasidio.
-----------------
Nacti, participi deponent, en
nom. Pl, . un dels més freqüents= haven aconseguit, després d’aconseguir...els
parts. deponents són actius (tenen C.d. o C.R.V.)
Exeunt = surten de ex-eo (-ire),
compostos de eo.
Eodem
Brutus contendit aucto navium numero. Nam ad eas, quae factae erant Arelate per
Caesarem, captivae Massiliensium accesserant sex. Has superioribus diebus
refecerat atque omnibus rebus instruxerat. Itaque suos cohortatus, quos
integros superavissent, ut victos contemnerent, plenus spei bonae atque animi
adversus eos proficiscitur.
------------------------
Eodem ,com eo, i
com ibi, són adverbis = allà mateix, allà,...
Aucto....numero, segur que ho endevines. Augeo
(-ere) auxi, actum = augmentar.
Cohortatus,
proficiscitur,...sempre
els mateixos deponents, primer en forma de partici`pi, i depsres pressent
d’indicatiu.
6.
Facile erat ex castris C. Trebonii
atque omnibus superioribus locis prospicere in urbem, ut omnis iuventus, quae
in oppido remanserat, omnesque superioris aetatis cum liberis atque uxoribus ex
publicis locis custodiisque aut e muro ad caelum manus tenderent, aut templa
deorum immortalium adirent et ante simulacra proiecti victoriam ab diis
rogarent.
Facile erat...prospicere... = era fàcil....veure...
...ut....tenderent,....adirent,....rogarent. imperfectes de subjuntiu
que s’hauran de traduir en indicatiu.
7
Sed Nasidianae naves nullo usui
fuerunt celeriterque pugna excesserunt; non enim has aut conspectus patriae aut
propinquorum praecepta ad extremum vitae periculum adire cogebant. Itaque ex eo
numero navium nulla desiderata est: ex Massiliensium classe V sunt depressae,
IV captae, una cum Nasidianis profugit; quae omnes citeriorem Hispaniam
petiverunt.
-----------------------
Nullo usui
fuerunt =
no van servir de res.
8.
At ex reliquis una praemissa
Massiliam huius nuntii perferendi causa cum iam appropinquaret urbi, omnis sese
multitudo ad cognoscendum effudit, et re cognita tantus luctus excepit, ut urbs
ab hostibus capta eodem vestigio videretur. Massilienses tamen nihilo secius ad
defensionem urbis reliqua apparare coeperunt.
-------------------------
Huius nuntii
perferendi causa= hunc nuntium perferendi causa = ad perferendum hunc nuntium= ut perferret hunc
nuntium,...diverses construccions o oracions finals.
Tantus
luctus...ut
(+ subjuntiu!).
Videor, la passiva de video
= semblar.
9
Quibus
rebus commoti legati milites ex opere deducunt, oppugnatione desistunt;
operibus custodias relinquunt. Indutiarum quodam genere misericordia facto,
adventus Caesaris exspectatur. Nullum ex muro, nullum a nostris mittitur telum;
ut re confecta omnes curam et diligentiam remittunt. Caesar enim per litteras
Trebonio magnopere mandaverat, ne per vim oppidum expugnari pateretur, ne
gravius permoti milites et defectionis odio et contemptione sui et diutino
labore omnes puberes interficerent; quod se facturos minabantur.
-------------------------------
Ordena: Legati, commoti quibus rebus, deducunt...
Nullum... telum..= cap
projectil ,típica el.lipsi.
Ne
pateretur.....interficerent, adverbial final (ne = ut non), el primer verb
està en singular, el segon en plural, vol dir que els subjectes són diferents.
Gravius, és un adverbi comparatiu de
manera, recorda:
10.
Foc repentí a les obres de setge
Nostri repentina fortuna permoti arma, quae possunt, arripiunt;
alii ex castris se incitant. Fit in hostes impetus; sed de muro sagittis
tormentisque fugientes persequi prohibentur. Illi sub murum se recipiunt ibique
musculum turrimque latericiam libere incendunt. Ita multorum mensium labor
hostium perfidia et vi tempestatis puncto temporis interiit. Temptaverunt hoc
idem Massilienses postero die..
----------------------------------------
Fit, de fio, aquest verb
és la passiva de facio= fer-se produir-se,...Impetus fit in hostes , lit.=
un atac és fet contra els enemics (segur pots millorar la traducció.
Fugientes, part. de present = els qui
fugen, els qui fugien,...